Mabisang Pest Control para sa Anay sa Iyong Bahay

Isa sa pinakalaganap na peste sa mga tahanan ay ang anay. Madalas itong nirereklamo na namemerwisyo sa mga tahanan, at isa rin ito sa pangunahing nagpapabahala sa mga tao bubuo pa lamang ng kani-kanilang pamilya—lalo na kung sila ay bubukod na sa kanilang mga magulang. Ang mga anay rin ay nakakaperwisyo sa mga taong nais ng iba’t-ibang muwebles.

Kung kakaunti lamang ang kaalaman mo sa mga kayang gawin ng anay, siguro ay mahirap paniwalaan na matinding pagwasak ang kaya nitong idulot sa bahay mo. Bihira rin sila makita ng iyong mga mata—kaya naman napakadaling baliwalain ang mga ito. Hindi rin kasi ito mukhang mapanganib o nakakatakot, hindi gaya ng ibang mga peste sa bahay, kung sa’n isang sulyap mo pa lang ay manginginig ka na sa takot.

Pero isipin mo na lamang kung ano na ang gagawin mo kapag isang kumpol na ng anay ang sumugod sa bahay mo; dapat lamang na ikaw ay kabahan. Isa silang matinding puwersa kapag pinagsama-sama, at kayang-kaya nilang sirain ang mga istruktura sa iyong tahanan sa maikling panahon.

Kung ang ganitong senaryo ay madalas na nangyayari sa iyong bahay, malamang ay nagsasawa ka na sa mga problemang dulot nila. Ngunit, hindi mo kailangan mag-alala, sapagkat meron kang mga paraang pang pest control na maaari mong gamitin upang sila ay tuluyang lumisan sa iyong tahanan.

Ano nga ba ang anay?

Matatagpuan ang anay sa iba’t-ibang bahagi ng mundo, pero mas malaki ang populasyon nito sa mga bansang tropiko at bansang may mainit na klima—kagaya na lang ng Pilipinas.

Binansagang “silent destroyer” ang mga anay dahil sa kakayahan nitong ngatngatin ang kahoy, sahig, pader, at iba pang istruktura sa iyong bahay nang hindi mo namamalayan.

Magsisimula itong gumawa ng lagusan sa labas ng iyong bahay. Ang mga lagusan na ito ay nagsisilbing proteksyon habang naglalakbay sila pabalik ng kanilang pugad, bitbit-bitbit ang kanilang makakain.

Hindi mo alam na habang ginagawa mo ang mga pang-araw-araw mong aktibidad ay andiyan na ang mga anay, patagong naghahasik ng lagim. Ang bahay na kay tagal mong pinangarap at pinaghirapan ay dahan-dahang wawasakin ng mga pesteng ito, lalung-lalo na kapag hindi naagapan. Kaya napakaimportante ay maaga pa lamang ay magawan na agad ng lunas ang presensiya nito sa bahay mo.

Ano nga ba ang mga anay?

Interesanteng pag-aralan ang mga pesteng ito. Gaya nga ng nabanggit kanina, kayang-kayang manira ng anay ng mga tahanan, pero sa kabila ng lahat ng ito, lubhang marupok at maselan ang mga katawan nila. Idagdag mo pa rito na madali ring matuyo ang katawan nila.

At dahil na nga ito ay hindi sila namumuhay ng mangilan-ngilan lang. Lagi silang kabilang sa mga kaukulan nilang kuyog o grupo.

May tatlong primaryang miyembro ang isang kuyog ng anay. Bawat miyembro ay may kanya-kanyang tungkulin.

1. Manggagawa

   Binubuo ng mga manggagawa ang halos 90-95% na populasyon sa isang kuyog. Sila ang naghahanap ng pagkain para sa lahat; at kung wala sila, babagsak ang buong lipunan.

   Ang mga manggagawa ay hindi pwedeng magka-anak—mapa-babae pa ‘yan o lalaki. Dagdag pa rito ay bulag sila at walang pakpak.

   Makikilala sila sa kanilang balat exoskeleton—wala itong kulay.

2. Sundalo

   Ang mga sundalong anay ay binubuo ang 1-3% na populasyon sa isang kuyog.
   Para silang mga manggagawang anay dahil sila rin ay bulag, walang pakpak, at ‘di maaaring magka-anak.

   Ang natatanging kaibahan lang ay mayroon silang malalakas na panga na nagbibigay sa kanila ng kakayahang protektahan ang buong grupo. Para palayasin ang mga may balak lusubin ang kanilang tahanan, naglalabas ng lason ang mga sundalong anay sa pamamamagitan ng kanilang makapangyarihang panga.

   Bukod pa rito ay hindi kayang pakainin ng sundalong anay ang sarili nito. Kailangan nito ng manggagawang anay para mabuhay.

   Kung may nalalabing panganib, hindi mag-aatubili ang sundalong anay na isakripisyo ang kanilang sarili.

3. Matanda

   Ang matatandang anay ay may pinakamaliit na porsyento sa populasyon. Sila ay tinatawag na hari at reyna.

   Kadalasan ay mayroon lamang isang reyna sa buong kuyog. May ibang reyna na kayang mamunga ng 10,000 na itlog sa isang araw.

   Madaling makilanlan ang mga matatandang anay. Maiitim at kulay-kape sila. Mayroon din silang mga pakpak. Malinaw na rin ang paningin nila, ‘di gaya ng manggagawa at sundalong anay.

Mga karagdagang impormasyon tungkol sa anay

Matinding perwisyo man ang ibinibigay ng mga anay, hindi maikakaila na nakakamangha ang ibang mga katangian nila, kagaya na nga lang ng mga tinalakay kanina.

Eto pa ang ibang karagdagang impormasyon tungkol sa pesteng ito:

• Panahon pa lang ng mga dinosaur—o 120 milyong taon ang nakalipas—ay may anay na.
• Ang pinakamatandang fossil ng anay ay natagpuan 220 milyong taon nang nakalipas.
• Sila ay maituturing na panlipunang insekto. Pinalaki sila nang magkakasama, at ganito rin nila papalakihin ang mga nakababatang anay.
• Ang mga kuyog ng anay ay walang tigil sa pagkain. Kumakain sila 24 oras, at pitong araw sa isang ligo!
• Maliban dito, wala rin silang tigil sa pagtatrabaho.
• May pakpak ang ibang anay (ang mga matatandang anay), pero ikakalat na nila ito kapag nakahanap na sila ng magandang lugar na puwedeng gawing tirahan.
• Araw-araw na nag-aanak ang reynang anay. Kaya niyang mangitlog ng mula 100 to 10,000.
• Ang isang kuyog ng anay ay maaaring magkaroon ng milyun-milyong miyembro.

Ano ang mga anay na mayroon sa Pilipinas?

Mayroong apat na pangunahing uri ng anay sa Pilipinas.

• Luzon Point-Headed Termite (Nasutitermes luzonicus). Nakuha ng anay na ‘to ang pangalan nila sa patulis nilang ulo. Maitim ang kulay nito. Wala silang mga panga o iba pang parte ng bibig na pwedeng magsilbing pang-nguya.
  Ang nagsisilbing pagkain ng mga ito ay ang katas ng puno at kahoy. At dahil diyan, ang pugad nila ay karaniwang natatagpuan sa mga punongkahoy.
• Los Baños Termite (Microcerotermes Losbanosensis). Natatagpuan ang mga anay na ‘to sa Los Baños, kaya rito ito ipinangalan. Kumpara sa ibang mga anay, mapapansin na mas maliliit sila. At dahil na nga dito, makitid ang mga lagusan na ginagawa nila.
• Philippine Milk Termite (Coptotermes vastator). Ang uri ng anay na ‘to ay likas sa Asia, pero kumalat na rin ito sa Estados Unidos.
  Puti ang katawan ng mga manggagawang anay nito. Sa kabilang dako, ang mga sundalong anay naman ay may kulay-tsokolateng katawan.
  Sila ang itinituring na pinakamapinsalang uri ng anay. Maliban sa pag-ngatngat ng kahoy, papel, at karton, kaya rin nitong butasin ang goma at plastik.

Mound Building Termite (Macrotermes gilvus). Maiitim ang kulay ng mga anay na ‘to at kadalasan silang natatagpuan sa mga halamanan.

Ang uri na ‘to ay isa sa may pinakamalaking populasyon ng anay. Malalapad ang mga lagusan na ginagawa nila, at karaniwan ay isa itong kumpol.

Mas gusto nila ang malalambot na kahoy, pero kumakain din sila ng mga tuyong halaman.

Ano ang senyales na may anay sa bahay mo?

Dahil nga kadalasan ay sinisira ng anay ang iyong tahanan nang hindi mo nalalaman, importanteng ikaw mismo ang humanap ng mga senyales na mayroon ng anay sa iyong bahay.

Ano nga ba ang mga senyales na dapat mong bantayan?

• Ingay. Hindi tahimik magtrabaho ang mga anay. Kapag dinikit mo ang tenga mo sa kahoy na pinugaran ng anay, maririnig mo pati ang pagnguya nila.
  Maliban dito, maaaring ding may marinig kang lumalagitik na tunog mula sa pader. Inuuntog ng sundalong anay ang ulo nito sa kahoy para magbigay ng babala sa ibang miyembro ng kuyog (kapag may nalalapit na peligro).
• Lumilipad na termite. Ang mga lumilipad na anay ay matatandang anay. Pwedeng naghahanap sila ng kapares o ‘di kaya’y nagbabalak silang magtatag ng bagong kuyog.
  Maliban sa paglipad, maaari mo ring matagpuan ang mga itinapon nilang pakpak. Itatapon nila ito kapag may nahanap na silang kapareha o may nahanap ng bagong pugad.
• Lagusan. Importante ang mga lagusan na ito para sa mga anay. Nagsisilbi itong proteksyon sa mga may balak silang salakayin.
  Kapag may nakita kang lagusang sa iyong pader (mapaloob o labas man ng bahay), sigurado nang may anay sa iyong tahanan.
• Dumi. Kung mayroon ng anay sa bahay mo, maaari ring makita mo ang dumi nilang nakakalat na sa iyong tahanan. Ang dumi nila ay paraang maliliit na bulitas o pellet.

Bakit nagkakaroon ng anay?

Karaniwang kaalaman na lapitin ang mga anay sa kahoy. Sa kasamaang palad, hindi lang ito ang natatanging rason kung bakit susugurin ng pesteng ito ang iyong tahanan.

Ano pa nga ba ang ibang sanhi ng anay?

• Mahalumigmig na lugar. Ang isang mahalumigmig na lugar ay mamamasa-masa. Kagaya ng ibang mga peste, naaakit din ang anay sa tubig.
  Siguraduhing wala kang mga sirang tubo. Ipaayos mo na ito bago pa sila mang-akit ng mga peste. Agapan din ang mga alulod. Sa kabuuan, mahalagang inspeksyunin mo ang mga kanal at agusan sa iyong bahay.
• Kahoy at iba pang istrukturang kahoy na napapadikit sa bahay mo. Kahit anong kahoy na napapadikit sa tahanan mo ay maaaring magsilbing daan para sumugod ang mga anay.
  Maliban sa mga nakatambak na kahoy, dapat mo ring pagtuunan ng pansin ang mga halaman na nakapalibot sa bahay mo, kagaya ng mga tangkay at sanga ng puno. Kahit na nakasandal lamang ito sa iyong bintana ay ‘di mo ‘to dapat maliitin.
• Puwang sa pundasyon, bubong, o pader ng iyong bahay. Dahil nga desperado ang mga anay sa paghahanap ng tubig o makakain, hindi nila palalagpasin ang kahit gaano kaliit na oportunidad na pasukin ang bahay mo.
  Simpleng bitak o awang sa pader mo ay pagsasamantahalan na ng mga anay. Gagamitin nila ang maliit na espasyo na ‘yon para simulan ang konstruksiyon nila ng kanilang mga lagusan.
  Ugaliing bisitahin ang iyong mga pintuan at bintana. Importante ring walang puwang sa mga tubo na nakapalibot sa iyong tahanan.
• Heograpiya. Paminsan ay talagang nakatira ka lang sa lugar na laganap ang pamumugad ng mga anay. At dahil nga isang tropikong bansa ang Pilipinas, hindi na bago ang mga anay sa atin. Kaya importante na maging doble ingat at ‘wag magiging kampante.

Mapanganib ba sa tao ang anay?

Maliban sa pagsira nito ng mga istruktura, ano pa nga ba ang mga panganib na pinepresenta ng anay sa mga tao?

• Kaya nitong wasakin ang mga kable. Malalakas ang panga ng ibang mga anay, at kayang-kaya nitong ngatngatin ang mga kableng elektirkal sa bahay mo. Kadalasan din silang sumisingit sa mga puwang sa saksakan ng kuryente, kaya mataas ang posibilidad na lamunin din nila ang mga kableng ito. Kapag sira na ang mga kable, mas madali itong magdulot ng short circuit at sunog.
• Kaya nitong magpakalat ng mga amag. Ang nangungunang pagkakatulad ng anay at amag ay pareho silang lumalago sa mga mahalumigmig na lugar.
  Kada ngatngat ng amag sa kahoy ay nagkakalat din sila ng amag. Kapag ang amag na ‘to humawi sa hangin, mas madali na itong mapunta sa balat—at magdulot ng iba’t-ibang sakit.
• Kaya nitong magkalat ng iba’t-ibang karamdaman. Kung mayroon kang karamdaman—kagaya ng asthma o iba pang sakit sa balat—mas palalalain ito ng mga anay.
  • Maliban do’n ay maaari rin itong magdulot ng mga sumusunod:
    • Allergy
    • Sakit sa balat
    • Impeksyong fungal
    • Impeksyon ng mata
    • Pangangati

Kontrolin at kontrahin ang anay sa iyong bahay

Walang nagnanais na masira ang kanilang tahanan. Gugustuhin mo bang unti-unti na lang masira ang bahay na iyong pinangarap, pinag-ipunan, at pinaghirapan? Natural ay hindi!

Pero ang problema ay kayang-kayang sirain paunti-unti ng anay ang mga kahoy, sahig, pader, at iba pang istruktura sa iyong bahay nang hindi mo namamalayan. Mapapansin mo na lang ito kung kailan matinding sira na ang naidulot ng mga anay. Kaya naman pagdating sa pesteng ito, importanteng makahanap ka agad ng lunas sa nakakayamot nilang pagsulpot.

Importante na malaman mo ang mga manipestasyon ng anay sa iyong bahay—at magagawa mo lamang ito kung mayroon kang sapat na kaalaman tungkol sa pesteng ito, at kung ginawa mo ang iyong takdang aralin na magsaliksik tungkol sa kanila.

Agapan ang anay nang maaga pa lang. At kung gusto mong tiyakin na walang anay na nagtatago sa sulok ng iyong bahay, ‘wag mag-alinlangang lapitan ang Topbest. Andito kami para tugunan ang mga problema mo sa termite control.

Mayroon kaming sapat na kaalaman at epektibong mga kagamitan na sinisigurong lilipunin ang bawat anay na nagtatago sa iyong tahanan.

Kung interesado ka sa aming mga serbisyo o kung gusto mong bisitahin namin ang iyong gusali, ‘wag mag-atubiling tawagan ang Topbest ngayon!